Ratusz w Bielsku-Białej

Ratusz w Bielsku-Białej  jest neorenesansowym, zabytkowym budynkiem znajdującym się na pl. Ratuszowym, w dzielnicy Biała Krakowska. Prace budowlane miały miejsce w latach 1895-1897. Projektantem był Emanuel Rost. Na początku mieścił magistrat miasta Białej, Komunalną Kasę Oszczędności jak również kilkanaście innych bialskich instytucji, jak również mieszkania urzędników. Od 1951 jest siedzibą Prezydenta Miasta i Rady Miejskiej jak również części wydziałów Urzędu Miejskiego w Bielsku-Białej.

Architektura

Ratusz został zbudowany na rzucie prostokąta. Całkowita powierzchnia budynku wynosi 1278m2. Symetrię budowli podkreśla ryzalit  (występ z lica w elewacji budynku ) Sali Rady i westybulu jak również dwa mniejsze narożne ryzality. Jeden z nich przechodzi w wieżę Ratusza. Budynek ma dwa nieduże skrzydła, które zdecydowanie formują kształt podkowy. Od południowej strony zbudowana została kwadratowa studnia wraz z boczną klatką schodową. Budynek ma trzy kondygnacje. Reprezentacyjną funkcję pełni pierwsze piętro. System elewacji względem siebie jest mocno zhierarchizowany. Najbardziej skromna jest zachodnia ( tylna ) część gmachu. W miarę dochodzenia do fasady artykulacja i zdobienia gęstnieją. Najwięcej zdobień i detali architektonicznych zawiera środkowy ryzalit.

Stworzony jest według zasady trójdzielnej loggi arkadowej (wnęka w zewnętrznej płaszczyźnie budynku, otwarta na zewnątrz) : trzech portali wejściowych (ozdobne obramienie drzwi wejściowych) i balkonu obwieszczeniowego ? elementu, jakiego nie mogło zabraknąć w XIX-wiecznej architekturze. Balkon pozbawiony jest swojej funkcji i jest tylko dekoracyjnym elementem. W podziałach ścian wykorzystano zdwojone pilastry jońskie jak również gęstą ornamentację z neorenesansowych motywów okuć, kartuszy, festonów kwiatowych jak również herbów miasta. Nieodłącznym symbolem Ratusza w Bielsku-Białej jest rzeźba kamienna bogini Eirene z rogiem obfitości oraz u jej boku - małym Plutosem (bogiem bogactwa). Powyżej znajduje się herbowa tarcza z motywem pszczoły (symbol pracowitości i zapobiegliwości). Prezentowany system kompozycyjny jest podobny do fasady wiedeńskiego Pałacu Sprawiedliwości.

Symetryczny system budowli zostaje zachwiany przez zegarową wieżę. Podkreślić trzeba, że w ówczesnych czasach był to nieodłączny element budowanych ratuszów. Jest ona przedłużeniem północno-wschodniego ryzalitu. Jej wysokość liczona od podłoża wynosi 52 metry. Posiada kształt kwadratu, nakryta wielobocznym hełmem z galeryjką i iglicą w pobliżu czterech narożnych kopułek. Posiada loggię widokową. W obramieniu okna znajduje się data ukończenia budowli - czyli rok 1897. Na wieży znajduje się zegar. Co trzy godziny odtwarzany jest miejski hejnał.

Ratusz w Bielsku-Białej pod względem architektonicznym bardzo mocno przypomina wiedeński Pałac Miejski. W odróżnieniu od form wiedeńskich architekt wprowadził  północne motywy w formie stromego dachu jak również ornamentów okuciowych i zawijanych kartuszy.  Można zauważyć, że są to jedyne elementy, które nie wywodzą się od wiedeńskiej architektury i odróżniają ratusz na tle podobnych budowli.

Historia

Pomysł wybudowania nowego Ratusza (dawny ratusz z 1827 roku znajdował się na placu Wojska Polskiego) powstał w dziewięćdziesiątych latach XIX wieku.  Stwierdzono wówczas, że dzisiejszy ratusz jest nazbyt mały dla rozwijającego się miasta. Sponsorem stworzenia nowego ratusza była Komunalna Kasa Oszczędności - miejscowy bank.

Początkiem 1894 roku dyrekcja Komunalnej Kasy Oszczędności rozpisała konkurs architektoniczny na wykonanie projektu budynku. Z założenia miał on spełniać dwie funkcje: mieścić siedzibę banku jak również  siedzibę magistratu.  Precyzyjnie określono wymagania, jakie innowacyjny budynek miał spełniać. Najbardziej pożądana była  funkcjonalność jak również okazałość ratusza. Znakiem rozpoznawczym miała być wieża z zegarem. O organizację konkursu zwrócono się do Austriackiego Związku Inżynierów i Architektów. W skład jury weszli trzej wiedeńscy architekci: Ludwig Wächtler, Franz von Neumann i Herman Helmer.

Dnia 24 lipca 1894 jury wybrało projekt. W konkursie wzięło udział osiem propozycji. Aktualnie znamy tylko dwie z nich: projekt pod hasłem Honoris Causa autorstwa Karla Korna jak również Coalition 2 autorstwa Emanuela Rosta. Wygrał projekt Rosta.  Po konkursie, uległ on wielu zmianą i poprawą.  Propozycja Korna znalazła się na miejscu drugim. Można się domyślać, ze powodem były nazbyt wielkie gabaryty budynku jak również nieuwzględnienie reprezentatywnej wieży zegarowej.

1 września 1895 rozpoczęły się prace budowlane. Po przeszło dwóch latach (30 września 1897) zostały one zakończone. Odpowiedzialny za budowę był  Ignatz Ungwer. Koszty budowy  szacowane na 200 000 koron austro-węgierskich, ostatecznie wyniosły 612 000 koron.  Władze miejskie, z burmistrzem Johannem Rosnerem na czele jak również Komunalna Kasa Oszczędności wprowadziły się do nowego budynku 17 października 1897. Niebawem Ratusz został  także siedzibą policji i 20-osobowego oddziału straży miejskiej. Jeden pokój zajmowało Towarzystwo Obywatelskie. W sąsiedztwie  znajdowało się, muzeum miejskie (założone 3 grudnia 1904) . Na najwyżej położonej kondygnacji mieszkali urzędnicy. W 1897 po zachodniej stronie Ratusza  założono park miejski.

Wraz z połączeniem miast Bielska i Białej w jedno miasto, w roku 1951,  ratusz został siedzibą Prezydenta Miasta, Urzędu Miejskiego i  Miejskiej Rady Narodowej w Bielsku-Białej.

W 1991 roku stary zegar na wieży zastąpiono nowym, elektronicznym zegarem. Stary zegar trafił do muzeum. W 1993 roku rozpoczęły się prace konserwatorskie na dachu i na wieży zegarowej. Główne prace (odnowienie elewacji jak również wnętrz ratusza) miały miejsce w latach 1996-1997. Ratusz na swoje stulecie odzyskał pierwotny blask. XIX-wieczny wygląd ratusza został odtworzony w większości na podstawie dawnych zdjęć jak również rysunków projektowych projektanta - Emanuela Rosta.

Z ciekawych informacji można  wymienić, że w  kwietniu 2008 Narodowy Bank Polski wydał monetę okolicznościową z serii 32 historyczne miasta Polski o nominale 2 zł, na rewersie znalazł się wizerunek bielskiego ratusza. A w roku 2009 bielski ratusz pozostał umieszczony na tzw. pocztówce przedstawiającej Polskę  podczas konkursu Eurowizji.

Ratusz dzisiaj

Obecnie w ratuszu znajdują się biura Prezydenta Miasta i jego zastępców, jak również Biuro Rady Miejskiej w Bielsku-Białej. Sala Rady pełni rolę sali posiedzeń. Znajdziemy także:

    Biuro Prasowe
    Biuro Administratora Danych Osobowych
    Biuro Funduszy Europejskich
    Biuro Pełnomocnika PM ds. Systemu Zarządzania
    Biuro Pełnomocnika PM ds. Ochrony Informacji Niejawnych
    Stanowisko ds. BHP
    Wydział Administracyjno-Gospodarczy
    Wydział Audytu Wewnętrznego i Kontroli
    Wydział Budżetu
    Wydział Finansowo-Księgowy
    Wydział Kultury i Sztuki
    Wydział Organizacji i Nadzoru
    Wydział Prawny
    Wydział Promocji Miasta
    Wydział Strategii i Rozwoju Gospodarczego
    Wydział Zarządzania Kryzysowego

Ratusz jest otwarty podczas pracy Urzędu Miejskiego: od poniedziałku do środy w godz. 7.30 - 15.30, w czwartki w godz. 8.00 - 17.00 jak również w piątki w godz. 8.00 - 15.00. Widokowa wieża nie jest udostępniona dla turystów.

źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Ratusz_w_Bielsku-Bia%C5%82ej